به گزارش کردپرس، منطقه تحت کنترل کردهای سوریه با وضعیت نامطلوبی روبرو شده است:
• علیرغم موفقیت کردها در مبارزه با نیروهای داعش، زندگی کردها در شمال شرقی سوریه در شرایط ناپایداری قرار دارد و حملات پهپادها و درگیری‌ها در نزدیکی مرز ترکیه همچنان امنیت آنها را تهدید می‌کند.
• جنگجویان کرد نیروهای دموکراتیک سوریه تحت فشار ترکیه و حکمرانی جدید در دمشق هستند اما به دنبال مذاکرات سیاسی بوده و مصمم به حفظ سلاح‌های خود هستند و در حالی که اداره خودگردان کردها به دنبال جلب حمایت بین‌المللی و تأکید بر حکومت دموکراتیک خود است، این منطقه از اقتصاد بحرانی و چالش‌های اجتماعی رنج می‌برد و درگیری‌ها وضعیت ناپایدار آن را تشدید می‌کند.
زندگی در شهر کردنشین کوبانی سوریه تقریباً عادی به نظر می‌رسد. بنرهای بزرگ شبه‌نظامیان کرد موسوم به YPG و YPJ در جای جای شهر به اهتزاز درآمده و میدان اصلی این شهر کوچک در شمال شرقی سوریه را تزئین کرده اند. جنگجویان کرد در اینجا در سال ۲۰۱۵، مقاومتی سرسختانه در برابر نیروهای خون‌ریز گروه داعش انجام دادند. یک دهه بعد، ساکنان کوبانی سالگرد آزادی شهر را گرامی داشتند.
در نزدیکی ساختمان‌های تخریب‌شده شهر در نزدیکی مرز ترکیه، رهبران سیاسی کرد روی یک سکو جمع شده و جمعیت را به مقاومت فرامی‌خوانند. مهمانان خارجی هم وعده همبستگی می‌دهند. پس از هر سخنرانی آتشین، حضار شعار می‌دهند: «شهدا جاودانه خواهند ماند» و مارش نظامی در فضای مراسم طنین انداز می شود.
اما این نمایش‌های مقاومت نمی‌توانند واقعیت تلخ پیش روی کردهای شمال شرقی سوریه را پنهان کنند. نگاهی به شهرها برای درک جدی بودن وضعیت وخیم آنها کافی است: پهپادهای ترکیه در آسمان دور می‌زنند و ردپای آنها حلقه‌هایی از دود است که بر فراز کوبانی ترسیم می شود.
گیر افتادن کردهای سوریه بین سندان دمشق و چکش ترکیه
علاءالدین عطوی ۵۰ ساله که رئیس خدمات اضطراری کوبانی است: می گوید «ما مقاومت خواهیم کرد». اما در اوایل ژانویه، او نیز مانند صدها غیرنظامی دیگر شغل خود را رها کرد و نزدیک به ۷۰ کیلومتر به سمت سد تشرین پیش رفت. در این مکان استراتژیک حیاتی و در کنار رود فرات، نیروهای دموکراتیک سوریه – ائتلافی از واحدهای کرد، عرب و مسیحی – درگیر نبردی سخت علیه شبه‌نظامیان مورد حمایت ترکیه هستند.
عطو به یاد آورد که « وقتی به سد رسیدیم، بلافاصله مورد حمله پهپادها قرار گرفتیم. چندین نفر زخمی شدند.» با این حال، این موضوع مردان و زنان را از ادامه ورودشان به خط مقدم بازنداشته است. هر چند روز یکبار، کاروان‌هایی از خودروها به سمت سد حرکت می‌کنند. غیرنظامیان برای محافظت از نیروگاه برق‌آبی حیاتی و تحویل غذا و لباس به نیروهای نیروهای دموکراتیک سوریه در خط مقدم حضور دارند. عطو می‌گوید «بالاخره، اینها پسران ما هستند که آنجا می‌جنگند».
این آمادگی برای فداکاری، موقعیت دشواری را که کردهای سوریه از زمان سقوط حکومت بشار اسد با آن مواجه شده‌اند، نشان می‌دهد. اعضای این اقلیت در شمالی‌ترین مناطق سوریه ساکن هستند. آنها پس از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ – و به ویژه پس از پیروزی آنها بر نیروهای داعش –یک حکمرانی نیمه مستقل تشکیل دادندو نیروی نظامی خود را نیز دارند.
اما امروز، اداره خودگردان شمال و شرق سوریه، که به طور رسمی با این نام شناخته می‌شود، بین سندان و چکش ترکیه و سوریه قرار گرفته است. در شمال، جنگجویان مورد حمایت ترکیه به نام ارتش ملی سوریه با پشتیبانی هوایی آنکارا پیشروی می‌کنند و خطوط مقدم را به میدان کشتار تبدیل کرده‌اند. ترکیه کردهای سوریه را شاخه‌ای از– حزب کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک – می‌داند که سال‌ها علیه دولت ترکیه شورش کرده و به عنوان یک گروه تروریستی طبقه‌بندی شده است. سال‌هاست نیروهای ترکیه پیوسته داخل داخل شمال شرقی سوریه پیشروی کرده‌اند.
کردها در حال خریدن زمان هستند
اما ترکیه تنها تهدیدی نیست که بر سر کردها سایه افکنده است. منطقه خودگردان آنها اکنون از جبهه دیگری نیز تحت فشار قرار دارد. از زمانی که گروه شورشی اسلام‌گرای تحریر الشام حکومت بشار اسد را در دمشق سرنگون کرد، حاکمان جدید توجه خود را به کردها معطوف کرده‌اند. همان‌طور که اخیراً احمد الشرع، رهبر تحریرالشام اعلام کرده نیروهای دموکراتیک سوریه باید از تلاش برای خودگردانی دست بردارند و کنترل میدان‌های نفتی در شرق را تسلیم کنند.
الهام احمد، رئیس دفتر امور خارجی اداره خودگردان کرد سوریه گفت که کردها در سوریه در حال حاضر، در حال خریدن زمان هستند. او افزود: «حکمرانی فعلی دمشق تنها یک دولت موقت است. ما در انتظار تصویب یک قانون اساسی جدید هستیم». مذاکرات فعلا در جریان است. در واقع، مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه اخیراً برای گفت‌وگو با الشرع به دمشق سفر کرده است.
تاکنون در مذاکرات پیشرفت کمی حاصل شده است. دمشق اصرار دارد که نیروهای دموکراتیک سوریه منحل شود و جنگجویان آن در ارتش ملی جدید ادغام شوند. در مقابل، کردها اصرار دارند که واحدهای رزمی خود را به عنوان یک نیروی واحد در رژیم جدید ادغام کنند. اما سیامند علی، سخنگوی نیروهای دموکراتیک سوریه در جلسه‌ای در مقر این گروه در حسکه گفت: «ما تا زمانی که تضمین‌های امنیتی مشخصی دریافت نکنیم، سلاح‌هایمان را زمین نخواهیم گذاشت».
در همین حال، نیروهای او در تلاش هستند تا در برابر شبه‌نظامیان مورد حمایت ترکیه خطوط خود را حفظ کنند. اما این یک نبرد نابرابر است. با این که کردها در جنگ خود علیه داعش از حمایت جنگنده‌های غربی برخوردار بودند، اکنون تنها ایستاده‌اند. سیامند علی اذعان کرد «پهپادها ی ترکیه چالش واقعی هستند اما ما با آنها نیز می‌جنگیم.» او ادعا می‌کند که نیروهای دموکراتیک سوریه نیز از پهپادهای خود برای نابودی چندین وسیله نقلیه و مواضع توپخانه دشمن استفاده کرده است.
اقتصاد در حال فروپاشی
تأیید گزارش‌های دو طرف دشوار است زیرا خط مقدم در سد تشرین به روی خبرنگاران بسته است و می‌گویند که این منطقه بسیار خطرناک است. اما خطوط مقدم در تل تمر، یک شهر کوچک مسیحی نشین در شمال حسکه قابل دسترسی است. در اینجا، نیروهای دموکراتیک سوریه و ارتش ملی سوریه تحت حمایت ترکیه در مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند. میدان نبرد اینجا آرام است و هیچ جنگ‌جویی دیده نمی‌شود، هیچ سلاحی نیز مشاهده نمی شود. یک سخنگوی نظامی، به سمت مجموعه‌ای از روستاهای ویران‌شده در دوردست اشاره می‌کند و می گوید «ترک‌ها آنجا هستند».
حملات پهپادها اینجا همچنان یک تهدید دائمی بوده و غیرنظامیان بیشترین آسیب را از خشونت می‌بینند. بیشتر آنها کشاورزان فقیری هستند. خانه آنها در نیمه‌شب مورد اصابت آتش ترکیه قرار گرفت. ملک ۸ ساله یک چشم خود را از دست داد و برادر ۳ ساله‌اش کشته شد. مادرشان سهام، اکنون در بیمارستانی در حسکه بستری است. یکی از بستگانش که در کنار تخت سهام نشسته است، می‌گوید. «ما همه چیز را از دست داده‌ایم اما استطاعت مالی هم نداریم که به جای دیگری برویم.»
اما جنگ تنها بحرانی نیست که اداره خودگردان در شمال شرق سوریه با آن مواجه است. حتی در مواقع صلح نیز دولت نوپای آنها در آستانه فروپاشی قرار دارد. رهبران اداره خودگردان با افتخار از سیستم شورایی دموکراتیکی که ایجاد کرده‌اند، سخن می‌گویند که به زنان و اقلیت‌ها در حکومت حق رأی می‌دهد. با این حال، اقتصاد این منطقه در حال فروپاشی است.
شهرها تاریک و فقرزده هستند. کسانی که امکان داشته باشند، آنجا را ترک می‌کنند. ذخایر نفتی که زمانی می‌توانست یک موهبت نجات‌بخش باشد، به‌دقت استخراج و مدیریت نمی‌شود. ترکیه در شمال سوریه مرز خود را با احداث یک دیوار مسدود کرده است. در شرق این منطقه نیز یک پل شناور قدیمی بر روی دجله تنها ارتباط با دنیای خارج را فراهم می‌کند و این منطقه را به کردستان عراق متصل می‌کند. اما حتی در آنجا نیز روابط با برادران کردشان پرتنش است.
اداره خودگردان کردی در مواجهه با چالش‌های فزاینده، در تلاش است تا حمایت متحدان بین‌المللی خود را جلب کند اما قدرت‌های غربی، به رهبری ایالات متحده – که نیروهایش هنوز در شرق سوریه مستقر هستند – فاصله خود را حفظ کرده و به طور فزاینده‌ای به دیپلماسی با دمشق تمایل نشان می‌دهند. الهام احمد، رئیس امور خارجی اداره خودگردان سوریه می‌گوید «ما با شرکای خود در تماس هستیم اما بسیاری از آنها نمی‌خواهند روابط خود با ترکیه را به خطر بیندازند، بنابراین از ما دوری می‌کنند.»
رهبران تحت محاصره شرق سوریه با حمایت اندک غرب، به سراغ متحدان معمول خود می‌روند. بارها و بارها، آنها هیئت‌های ناشناس، از مارکسیست‌های ایتالیایی، قانون‌گذاران احزاب چپ‌گرای پوپولیست فرانسه گرفته تا آمریکایی‌های ناشناس با گذرنامه های جعلی خبرنگاری را از قلمرو خود عبور می‌دهند. این افراد با اشتیاق وعده همبستگی می‌دهند، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه را محکوم می‌کنند و در کنار تیپ‌های معروف زنان YPJ سرودهای انقلابی را می‌خوانند.
برای بسیاری از این همفکران خارجی، کردستان سوریه یک آرمان شهر است: یک منطقه دموکراتیک، ضدسرمایه‌داری و مردمی که در آن زنان آزاده علیه امپریالیسم و فاشیسم سلاح در دست می‌گیرند. این دیدگاه در اوج خیزش کردهای سوریه، صدها جنگ‌جوی بین‌المللی را جذب کرد که مشتاقانه به نبرد علیه داعش پیوستند.
اما واقعیت در آنجا به گونه دیگری است. یک روزنامه‌نگار محلی از قامیشلو، به شرط ناشناس ماندن، تصویری کاملاً متفاوت ترسیم می‌کند. به گفته او، قدرت واقعی در دست شوراها نیست بلکه در اختیار کادرها – کارکنان حرفه‌ای حزبی که توسط شبه‌نظامیان پ.ک.ک در کوه‌های صعب‌العبور قندیل در عراق است که آموزش دیده‌اند و در آغاز جنگ داخلی به سوریه بازگشته‌اند. این روزنامه‌نگار اذعان می‌کند که «برخی از آنها واقعا متخصص و کارشناس هستند اما برخی دیگر کاملاً فاسد هستند.»
عزم کردها برای ادامه مقابله و مقاومت
برای بسیاری از کردها، مانورهای سیاسی در اولویت دوم قرار دارد و نگرانی اصلی آنها حفظ بقا است. هوگر عثمان، شهروند ساکن قامیشلو می گوید «به عنوان اقلیت، بارها و بارها مورد آزار و قتل قرار گرفته‌ایم و اکنون جهادی‌ها هستند که در دمشق قدرت دارند». پشت سر او، تفنگ‌های قدیمی روی دیوار، در کنار پرتره‌ای از عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک، و عکس خواهرش که در سال ۲۰۱۵ در نبرد کوبانی در حال جنگ در کنار YPJ کشته شد، آویزان شده است.
اما او تنها قربانی خانواده نیست. همین چند روز پیش، محمد سعید عثمان، پدر هوگر نیز کشته شد. او به همراه صدها غیرنظامی به سد تشرین رفته بود و در یک حمله پهپادی گرفتار شد. جمعیت زیادی برای تشییع جنازه این مرد ۶۱ ساله که زمانی یک باشگاه فوتبال محلی در قامیشلو را مدیریت می‌کرد، حاضر شدند. غم از دست دادن پسرش همچنان بر دل او سنگینی می‌کند اما عزم او نیز همچنان جدی و پابرجاست. او می گوید «پس از این همه فداکاری‌هایی که کرده‌ایم، هرگز سلاح‌هایمان را زمین نخواهیم گذاشت.»
منبع: نشریه ان زد زد سوئیس
نظر شما