به گزارش کردپرس توافق میان کردهای سوریه و دولت جدید این کشور شامگاه دوشنبه این هفته 10 مارس 2025 در دمشق، میان احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه و مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه، پس از مذاکرات گسترده به امضا رسید. هدف این توافق، ایجاد ثبات، وحدت و انجام اصلاحات دموکراتیک در کشوری است که سال‌ها درگیر جنگ و بحران بوده است.

بر اساس مفاد این توافق، تمام شهروندان سوری از حقوق سیاسی برابر برخوردار خواهند شد و موقعیت‌های دولتی بر اساس شایستگی و نه بر مبنای قومیت یا مذهب تخصیص داده می‌شود.

نکته مهم این است که جامعه کردها که در تاریخ سوریه به حاشیه رانده شده بودند، اکنون به‌عنوان بخشی اساسی از کشور به رسمیت شناخته شده‌اند و حقوق کامل شهروندی و حمایت‌های قانونی دریافت می‌کنند.

علاوه بر این، این توافق برقراری آتش‌بس سراسری را الزامی می‌کند و مقرر شده که تمام نهادهای مدنی و نظامی در شمال‌شرق سوریه تحت کنترل دولت مرکزی قرار گیرند. زیرساخت‌های کلیدی، از جمله گذرگاه‌های مرزی، فرودگاه‌ها و منابع مهم نفت و گاز نیز مستقیماً به کنترل دمشق درخواهند آمد.

استقبال رهبران کرد عراق و سکوت بغداد

چهره‌های سیاسی کرد عراق از این توافق استقبال کرده و نسبت به تأثیر مثبت آن بر منطقه خوش‌بین هستند اما دولت مرکزی عراق هنوز موضع رسمی در این خصوص اتخاذ نکرده است.

فتح‌الله حسینی، نماینده اداره خودگردان شمال و شرق سوریه در اقلیم کردستان عراق، به نشریه نیوعرب گفت: «این توافق، صلح و ثبات را در سوریه برقرار خواهد کرد و این امر تأثیر مثبتی بر ثبات عراق و کل منطقه کردستان خواهد داشت.»

وی همچنین تأکید کرد که به رسمیت شناختن حقوق کردها در قانون اساسی آینده سوریه، یک پیروزی نه تنها برای کردهای سوریه بلکه برای تمامی کردهای منطقه، از جمله کردهای ترکیه و عراق است.

بافل جلال طالبانی، رئیس حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق، این توافق را نگامی مثبت در مسیر همزیستی و ثبات» خواند و حمایت خود را از تلاش‌های مظلوم عبدی برای برقراری صلح اعلام کرد.

صلاح‌الدین محمد بهاالدین، دبیرکل اتحادیه اسلامی کردستان ، نیز این توافق را، به ویژه پس از درگیری‌های خشونت‌آمیز اخیر در سوریه «مسیر درست»توصیف کرد.

نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق و معاون حزب دموکرات کردستان نیز در پلتفرم X نوشت: «ما این توافق را به برادران خود در سوریه تبریک می‌گوییم. استقبال مردم سوریه از این توافق نشان‌دهنده تمایل آن‌ها برای ثبات و حل و فصل مسالمت‌آمیز مسائل، به‌دور از خشونت است.»

او همچنین تأکید کرد که اقلیم کردستان کاملاً از ثبات سوریه حمایت می‌کند و خواستار حفظ حقوق تمامی جوامع سوری و مشارکت فعال آن‌ها در ساختن یک آینده بهتر شد.

تردید تحلیلگران

با وجود خوش‌بینی رهبران کرد، برخی تحلیلگران سیاسی نسبت به قابلیت اجرایی شدن این توافق تردید دارند.

کامران منتک، استاد علوم سیاسی در دانشگاه صلاح‌الدین، به نیوعرب گفت:
«تمامی جنبه‌های این توافق، پایه و اساس لازم برای موفقیت را ندارد. کردها و دولت سوریه در مورد آینده این کشور دیدگاه‌های کاملاً متفاوتی دارند.»

وی همچنین اظهار داشت که ممکن است دمشق از این توافق به‌عنوان ابزاری تاکتیکی برای کاهش انتقادات بین‌المللی، به‌ویژه پس از کشتارهای گسترده اخیر در سواحل سوریه استفاده کند.

او در این باره هشدار داد: «دمشق تحت فشار قرار دارد و ممکن است از این توافق برای کاهش تنش‌های داخلی استفاده کند تا از اتحاد کردها، دروزی‌ها و علوی‌ها علیه خود جلوگیری کند.»

منتک همچنین استدلال کرد که رقابت‌های ژئوپلیتیکی، آینده سوریه را پیچیده‌تر می‌کند. از یک سو، روسیه و ترکیه از تشکیل یک دولت مرکزی قدرتمند در دمشق حمایت می‌کنند، در حالی که اسرائیل ترجیح می‌دهد سوریه تجزیه شود تا از ظهور یک دولت متحد که می‌تواند تهدیدی برای آن باشد، جلوگیری کند.

وی تأکید کرد: «قدرت‌های بین‌المللی درگیر منازعه هستند و هر یک تلاش می‌کنند تا سوریه را بر اساس منافع خود شکل دهند.»

همچنین او هشدار داد که اسرائیل به دنبال اجرای سیاست‌های توسعه‌طلبانه در منطقه است.

واکنش‌های بین‌المللی

مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در پلتفرم X نوشت:
«ایالات متحده از توافق میان مقامات موقت سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه استقبال می‌کند و بر حمایت خود از حکمرانی غیر فرقه‌ای و معتبر تأکید دارد زیرا این بهترین راه برای جلوگیری از درگیری‌های بیشتر است.»

در همین حال، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، خواستار اجرای کامل این توافق شد و اظهار داشت: «برندگان این توافق، مردم سوریه خواهند بود.»

تحولات سیاسی سوریه و پیامدهای آن

هیئت تحریر الشام (HTS)، که پیش‌تر با القاعده مرتبط بود، توانست پس از یک حمله گسترده که باعث شد بشار اسد، رهبر سابق سوریه از کشور خارج شود، در ۸ دسامبر دمشق را تحت کنترل خود درآورد.

اکنون که سوریه در یک نقطه عطف حیاتی قرار دارد، موفقیت یا شکست توافق دمشق تعیین خواهد کرد که آیا سرانجام صلح و وحدت پایدار در این کشور برقرار خواهد شد، یا اختلافات عمیق ناشی از دهه‌ها جنگ همچنان ادامه خواهد یافت.

نشریه نیوعرب