به گزارش کردپرس، ایالات متحده ۲۰۰۰ نیروی نظامی در سوریه دارد که از نیروهای دموکراتیک سوریه تحت رهبری کردها برای مقابله با تروریستهای داعش حمایت میکنند. دولت ترامپ در حال بررسی خروج این نیروها است. همزمان نیروی نظامی روسیه نیز در حال از دست دادن موقعیت خود در سوریه است. یکی از کارشناسان سوریه به بیزنس اینسایدر گفت: «روسیه اکنون با چنگ و دندان برای حفظ موقعیت خود در سوریه تلاش می کند.»
از زمان شروع جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ این کشور محل برخورد یکی از پیچیدهترین نبردهای نیابتی جهان بوده است اما اکنون عوامل قدرتها و نقاط تحت کنترل در این کشور به سرعت در حال تغییر است. بزرگترین تغییر، سقوط غیرمنتظره حکومت بشار اسد در دسامبر 2024 بود. این حکومت توسط گروه اسلامی هیئت تحریر شام سرنگون شد؛ گروهی که هم با روسیه و هم با دیگر کشورهای همسوی روسیه دشمن است. این گروه کنترل مناطقی از حلب در شمال غربی تا دمشق، مرکز حکومت بشار اسد را در دست دارد. با این حال، خاک سوریه همچنان توسط ارتشهای مختلف تقسیم شده است. نیروهای ترکیه و شورشیان مورد حمایت آن بخشهایی از مرز شمالی را در اختیار دارند. نیروهای دموکراتیک سوریه نیز به همراه ارتش آمریکا در مثلث وسیعی از مناطق شمال شرقی سوریه مستقر هستند؛ منطقهای که دارای منابع نفتی بوده و اردوگاههای زندانیان داعشی در آن واقع شده است. روسیه در حال کاهش حضور نظامی خود است و اسرائیل نیز مواضع جدیدی را در نزدیکی بلندیهای جولان تصرف کرده است. اما مهمترین پرسش این است که وضعیت نیروهای آمریکایی چه خواهد شد. ایالات متحده در حال حاضر ۲۰۰۰ نیروی نظامی در سوریه دارد که از نیروهای کرد سوریه برای مقابله با داعش حمایت میکنند. این کشور همچنین پایگاه استراتژیک التّنف در جنوب سوریه را کنترل میکند. اما ادامه حضور این نیروها در سوریه نامشخص است. وزارت دفاع گزارش داده که در حال تهیه طرحهای اضطراری برای خروج تمامی نیروهاست. البته این در صورتی است که دونالد ترامپ چنین دستوری را صادر کند.
نیکلاس هراس، مدیر ارشد استراتژی و نوآوری در موسسه نیو لاینز، به بیزنس اینسایدر گفت: «در حال حاضر، دولت تحت رهبری هیئت تحریر شام در تلاش است تا شرایطی را برای خروج ایالات متحده از کشور فراهم کند که این امر میتواند اتحاد درونی نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها را تضعیف کند. باید توجه داشت که این ائتلاف تنها مانع برای کنترل تمامی مناطق کشور سوریه توسط تحریرالشام است.»
نیروهای آمریکایی در سوریه از میدانهای نفتی محافظت میکنند و به نیروهای دموکراتیک سوریه برای حملات علیه باقیماندههای داعش کمک میکنند. این نیروها میتوانند به عنوان اهرم فشاری عمل کنند که ترامپ ممکن است با خروج زودهنگام آنها، قبل از مذاکرات با دولت جدید تحت رهبری احمد الشرع، آن را از دست بدهد.
جاشوا لندیس، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما نیز در این باره به بیزنس اینسایدر گفت: «به نظر میرسد که دولت ترامپ نیروهای نظامی آمریکا را در سوریه در کوتاهمدت نگه دارد و سیاستی گام به گام برای کاهش تحریمها بر اساس آمادگی احمد الشرع برای تدوین قانون اساسی جدید سوریه و حرکت به سوی حکومتی که تهدیدی برای همسایگانش نباشد، اتخاذ کند.»
اما بی ارزش ترین اهرم آمریکا در سوریه، پایگاه این کشور در التّنف واقع در بیابانهای جنوبی سوریه است که توسط گروه ارتش آزاد سوریه متحد ایالات متحده کنترل میشود. این پایگاه در نزدیکی مرز اردن و جاده بغداد-دمشق واقع شده است. ایالات متحده یک منطقه نظامی در ۳۴ مایلی اطراف پایگاه التّنف برقرار کرده است.
آرون لوند، تحلیلگر خاورمیانه در آژانس تحقیقات دفاعی سوئد در مصاحبه با بیزنس اینسایدر گفت: «حضور ایالات متحده در التّنف قبل از سقوط اسد هم محل تردید بود و اکنون هیچ هدف واضحی ندارد تنها ممکن است به عنوان اهرمی در برابر دولت جدید دمشق بکار گرفته شود.»
اما مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه موضوعی پیچیدهتر و دارای ریسکهای بیشتری است. کردها از زندانهایی که هزاران جنگجوی داعش در آن هستند، محافظت میکنند اما آنها برای حفظ این مناطق با حملههای گسترده از سوی رقبای خود مواجه خواهند شد. هرچند که تحریرالشام هنوز به نیروهای دموکراتیک سوریه حمله نکرده است اما نیروهای شورشی تحت حمایت ترکیه از اواخر سال ۲۰۲۴ حملات مکرری به نیروهای دموکراتیک سوریه داشتهاند.
لوند گفته است در منطقه تحت کنترل کردهای سوریه خطرات سیاسی واقعی وجود دارد که مربوط به بازگشت داعش و سرنوشت گروههای کردی در این منطقه است. شاید هم بتوان ترامپ را متقاعد کرد برای جلوگیری از پیامدهای خطرناک خروج نیروهای آمریکا از سوریه، روی این دو موضوع مذاکره کند.»
اسرائیل نیز حضور خود را در اطراف بلندیهای جولان گسترش داده است و کوه هرمن را به تصرف خود درآورده است. تصاویر ماهوارهای نشان میدهند که اسرائیل در حال ساخت پایگاههایی در آنجا است.
نیکولاس هراس گفت: «اسرائیل به دولت تحت رهبری هیئت تحریر شام اعتماد ندارد و رویکرد اسرائیل نشان میدهد که اسرائیل ممکن است سالها در این کشور نقش ایفا کند.»
تنها قدرت خارجی که بیشترین سود را از این تغییرات خواهد برد، ترکیه است. بر اساس برخی گزارشها، قرار بود احمد الشرع، درباره استقرار پایگاههای ترکیه در منطقه بیابانی مرکزی سوریه با این کشور گفتگو کند.
نیکولاس هراس افزود: «ترکیه هماکنون حضور نظامی گسترده ای در شمال غرب سوریه دارد و به نظر نمیرسد که نیروهای خود را در آینده نزدیک از کشور خارج کند.»
از سوی دیگر، روسیه بیشترین ضرر را خواهد دید. سوریه قرارداد مربوط به مدیریت پایگاه دریایی طرطوس با روسیه را لغو کرده اما وزیر دفاع سوریه گفته است که ممکن است به روسیه اجازه دهد این پایگاه و پایگاه هوایی حمیمیم را حفظ کند البته به شرطی که این موضوع « مزایایی برای سوریه داشته باشد.»
آروند لوند گفت: «روسیه با چنگ و دندان، به دنبال حفظ موقعیت خود در سوریه است اما باید دید این وضعیت به کجا میانجامد. ممکن است روسیه در پنج سال آینده همچنان طرطوس و شاید حمیمیم را هم در اختیار داشته باشند.»
روسیه از سال ۱۹۷۱ به پایگاه طرطوس دسترسی داشته است. امروز، این پایگاهها برای پشتیبانی از عملیاتهای نظامی و نیروهای نیابتی روسیه در سراسر خاورمیانه و آفریقا حیاتی هستند.
آروند لوند در این باره گفت: « کاملا واضح است که دولت جدید سوریه هیچ دوستی با روسها ندارد. این دولت باید مراقب دیدگاه پایگاه سیاسی خود باشد که از گروههای شورشی سابق تشکیل شده است زیرا آنها به همان اندازه که از اسد متنفر بودند، از روسیه هم بیزارند. »
او اشاره کرد که روسیه هنوز هم بر سوریه فشار وارد میکند. بازسازی ارتش سوریه بدون سلاحهای روسی میتواند چالشبرانگیز باشد، حتی اگر سوریه بخواهد ترکیه را به جای روسیه به عنوان تامینکننده اصلی سلاحهای خود در نظر بگیرد.
لوند گفته است: «تجهیزات نظامی و روش های آموزش نظامی، از دوران شوروی و روسیه کنونی در سوریه وجود داشته که نمیتوان همه آنها را به راحتی کنار گذاشت.»
حاکمان جدید سوریه دیگر از روسیه نمیترسند، چرا که روزهایی که روسیه برای حمایت از اسد، استحکامات تحریرالشام در ادلب را بمباران میکرد، به پایان رسیده است.
پایگاههای روسیه اکنون در اختیار تحریرالشام است و برای دولت جدید در دمشق تهدید نیستند. »
او افزود: «اجازه دادن به روسها برای ادامه حضور در سوریه حتی میتواند به عنوان تکیه گاه عمل کند.»
منبع: بیزنس اینسایدر
نظر شما