قلم و ماتمِ حلبچه / حبیب الله مستوفی

سرویس کرمانشاه _ استاد حبیب الله مستوفی از چهره های پژوهشگر و صاحب نظر حوزه تاریخ، فرهنگ و فولکلور در منطقه هورامان، به مناسبت سالروز فاجعه عظیم کشتار مردم بیگناه حلبچه مطلبی به نگارش درآورده است که در ادامه می‌خوانید:

خبرگزاری کردپرس _ ۳۷ سال پس از آن نیم روز شوم نجوای من با قلم برای گفتن یا نگفتن هر ساله از این جریان پر از جنایت علیه بشر، ماجرایی تماشاییست. آمیخته ای از تردید و تکلیف. وقتی به هر آنچه که پس از آن تراژدی هولناک دهۀ پایانی قرن بیستم رُخ داد (تحلیل های اندک و بهره برداری‌های فراوان ) می نگرم، در نوشتن دچار تردید می شوم، سکوت را می پسندم و باخود می گویم، چیزی که عیان است، چه حاجت به بیان است. اما زمانی که چهره های نگران و هراسان پدران و مادران سرگشته و صورت های تاول زدۀ دختران و پسران در ذهن و ضمیرم صف می کشند، امان از عقل می ستانند. قلب را درخود می فشارند و ندایی از درون بر می خیزد و تکلیفی را یادآوری می کند که: باید تا همیشۀ تاریخ از این کشتار که ملت و نسلی را نشانه گرفته بود گفت و فریادگر قربانیان و رسواگر تصمیم سازان، آمرین و عاملین پیدا و پنهانش شد. هربار باید با نگاهی نو ، پردۀ دیگری را از آن کنار زد و گفت و باز هم گفت.

به قول مولانا در دفتر چهارم مثنوی:

ز اندرونم صد خموش خوش نَفَس
دست بر لب می زند یعنی که بَس
چون که کوته می کنم من از رَشَد
او به صد نوعم به گفتن می کشَد

حلبچه، انبانهٔ پرسش ها ی دردناک

تقریباً نُه ماه قبل از رُخداد حلبچه ،در هفتم تیر ماه سال ۶۶ شهر سردشت توسط نیروی هوایی عراق بمباران شیمیایی شد. سکوت همه و مجامع بین المللی و سعی در کم اهمیت جلوه دادنش، پرسش بزرگ و بی جوابی است. چند سال پیش یکی از دوستان که فیلم «درخت گردو» را دیده و نیز مقاله ای در این باره خوانده بود از باز آفرینی ها ی دقیق و آکنده از احساس در فیلم، با چشمان پر آب و بسیار پر شور، برایم سخن می گفت و پرسید که: آیا فیلم را دیده ام؟ و این که در باره اش چه فکر می کنم؟ در جوابش گفتم من از تحلیل محتوی فیلم چیزی نمی دانم اما پس از دیدن آن، بیت مشهور مرحوم شهریار را به یادآوردم که:

آمدی جانم به قربانت، ولی حالا چرا؟
بی وفا، حالا که من افتاده ام از پا چرا؟

براستی اگر شهروندان مظلوم شهر حلبجه از سرگذشتِ سردشت و سرنوشت دردناک هم تباران بی پناه خود به موقع و بی پرده آگاه می شدند، سَیرِ حوادث،نمودی دیگر نمی یافت؟ در آن صورت، آیا بسیاری از مردم به رمز دستور بمباران صوتی شهر، قبل از بمباران شیمیایی (برای شکسته شدن شیشۀ پنجره ها و ورود آسان گاز) پی نمی بردند؟ و گریزگاهی نمی جستند؟ بعید است ملتی سرد و گرم چشیده در صورت اطلاع رسانی، چون کبوترانی اسیر، در سنگرس و دسترسِ دیوی چون رئیس جمهور دیوانۀ خود و دیگر دیو خویانِ مجنون قدرت می‌ماند تا پدران و فرزندان، مظلومانه و بی دفاع در آغوش یکدیگر جان دهند! به قول مرحوم منزوی؛

کجا به سنگرسِ دیو و سنگبارانش
در آبگینه حصاری شوند هشیاران‌؟

صندوقچهٔ حلبچه چه در آن روز و چه اکنون انبان پرسش های بی جواب بسیاری است که درگُنجای این نیم نوشت نیست، بماند، تا نسل های بعد، جسورانه تبیین و تحلیلشان کنند.

شگفتا! که ۲۵ اسفند روز تولد پروین اعتصامی است که چند بیت او را ترجمان دیالوگ مظلومان حلبجه با ظالمان می دانم تا دردِ دلِ قلم را تمام کنند؛

فتاد طائری از لانه و ز درد تپید
بزیر پر چو نگه کرد، دید پیکانی است
بگفت، آنکه بدریای خون فکند مرا
ندید در دل شوریده‌ام چه طوفانی است؟
کسیکه بر رگ من تیر زد، نمیدانست
که قلب خرد مرا هم ورید و شریانی است؟
ربود مرغکم از زیر پر به عنف و نگفت
که مادری و پرستاری و نگهبانی است
اسیر کردن و کشتن، تفرج و بازی است
نشانه کردن مظلوم، کار آسانی است
کسی ز درد من آگه نشد، ولیک خوشم
که چند قطرهٔ خونم، بدست و دامانی است
درین قبیلهٔ خودخواه، هیچ شقفت نیست
چو نیک درنگری، هر چه هست عنوانی است

مرا هر آنکه در افکند همچو گوی بسر
خبر نداشت که در دست دهر چوگانی است
حدیث نیک و بد ما نوشته خواهد شد
زمانه را سند و دفتری و دیوانی است

کد خبر 2782364

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha