این پدیده زیبا و نادر، در ٤٣ کیلومتری شمال شرقی مهاباد و نزدیک روستایی به همین نام قرار دارد. عمق آب داخل غار در برخی نقاط به ٣٢ متر می‌رسد و اختلاف دمای درون و بیرون غار بین ١٠ الی ١٥درجه است.
سهولان، در زبان کردی به معنی یخبندان است.  دلیل نامگذاری آن یخبندان‌های طولانی زمستانی و خنکای داخل غار در تابستان باشد. البته اهالی محلی این غار را «کونه کوتر» به معنای لانه کبوتر نیز می‌نامند. تنها موجودات زنده این غار را کبوتر چاهی و خفاش ها تشکیل می دهند که در قسمت‌هایی از غار آشیانه کرده‌اند.
ورودی غار با درختانی که بر دهانه آن سایه افکنده اند، آذین شده و وقتی وارد غار شدید باید از حدود ۱۰۶ پله پایین بروید.  اولین دریاچه‌ای که پیش روی شما قرار می‌گیرد ۲۰۰ متر مساحت دارد و امکان قایقرانی در دریاچه غار را به شما می دهد و این تجربه قایقرانی در درون غاز شما را با حس اکتشاف هایی جدید روبه رو می کند، زیرا سنگ های درون این غار هر کدام حکایت هایی در دل خود دارند که با مشاهده آنها از نزدیک شاید کمی هم تعجب کنید.
وقتی با قایق از مسیر عبور می‌کنید روی دیواره غار قندیل‌ها و سنگ‌های آهکی زیادی را می بینید که هر کدام به اشکال مختلفی درآمده اند؛ مانند پای فیل، خوشه انگور، پروانه ، عروس دریایی، هواپیما و ... .
در این سفر ماجراجویانه اگر بخواهید همه‌ غار را ببینید و از دهانه‌ دیگرش خارج شوید، باید از سه حوضچه، چند تونل و دالان باریک بگذرید تا به دهانه‌ فرعی غار سهولان به‌نام لانه مالان برسید. راه خروجی از دهانه ای است که ۵۰ متر بالاتر است و برای رسیدن به آن باید از ۱۷۰ پله بالا بروید. 
غار آبی تاریخی سهولان مهاباد با هفتاد میلیون سال قدمت بعد از غار علی صدر دومین غار بزرگ آبی ایران است که در سال ١٣٧٩ به عنوان یک اثر طبیعی ثبت ملی شد و به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست کشور پیوست.
مساحت اثر طبیعی ملی غار سهولان بالغ بر ٢ هکتار است و غار دارای یک حوضچه بزرگ و دالانهای متصل به هم با آبی زلال، است. 
شکوه و عظمت غار و سرسبزی دره سهولان، زمینه ساز جلب گردشگران به منطقه شده و امکان قایقرانی درون غار نیز بر جذابیت های آن افزوده است. 
درون غار سهولان، امکاناتی نظیر مسیرهای پیاده‌روی مشخص و قایق‌سواری در دریاچه زیرزمینی فراهم شده است. حدود 13 قایق با ظرفیت حدود ۷ تا ۸ نفر، گردشگران را در مسیرهای آبی غار هدایت می‌کنند و قایقرانان محلی با برخوردی دوستانه، اطلاعات مفیدی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهند.
سالانه بیش از هزاران توریست ایرانی و خارجی از این اثر طبیعی و روستای سهولان که در آن طرح ویژه بوم گردی هم اجرا شده است بازدید می کند.
در محوطه بیرونی غار سهولان، پارکینگ مناسبی برای وسایل نقلیه تعبیه شده است که دسترسی بازدیدکنندگان را تسهیل و فارغ از دغدغه می‌کند. همچنین، سرویس‌های بهداشتی در نزدیکی ورودی غار قرار دارند تا نیازهای اولیه و ضروری گردشگران را برآورده سازند. برای رفاه بیشتر بازدیدکنندگان، بوفه‌ای در محوطه غار فعالیت می‌کند که انواع تنقلات و نوشیدنی‌های گرم و سرد را ارائه می‌دهد. علاوه‌براین، در مسیر منتهی به ورودی غار، درشکه‌هایی برای جابه‌جایی گردشگران در نظر گرفته شده‌اند که ضمن کاهش خستگی، تجربه‌ای جذاب و نوستالژیک را رقم می‌زنند.
 اگر شما هم به این غار باشکوه و دیدنی سفر کنید، شب را می توانید در اقامتگاه های دنج روستایی صبح کنید/.