به گزارش کرد پرس، جدای از مباحث مفید ارایه شده از سوی این دو کارشناس دلسوز کُرد در این نشست، اینکه ژینوسایدهای کُرد، فجایعی که بر سر این مردم آمده و احتمالا خواهد آمد، چرا کُردها همیشه نقش قربانی داشته اند و سئوال هایی از این دست جدا از ادبیات و شعر و داستان از نگاه های آکادمیک و جامعه شناسانه و روانشناسه هم به صورت جدی تر مورد مطالعه قرار بگیرد دستاوردی مهم است که این نشست را متمایز می کند.

به نظر می رسد فعالان مدنی باید این رویکردها را هم در کنار رویکردهای ادبی، تاریخی و هنری بیش از پیش مورد توجه قرار دهند، موضوعی که شاید بتوان گفت هر دو سخنران این مراسم روی آن تاکید داشتند.

کُرد و نقش قربانی

دکتر احمدی فر در این نشست روی این موضوع تاکید کرد که بر اساس مطالعات جامعه شناسانه ظاهرا به این نتیجه می رسیم که کُردها از فرط تکرار فجایع «نقش قرباتی» را برای خود پذیرفته اند و به همین دلیل است که فجایع مهمی مانند ژینوساید کُرد در تاریخ مداوم تکرار می شود.

این جامعه شناس با بیان اینکه اگر همین الان گوشی هایتان را در آورید و در سرچ گوگل بنویسید 10 فاجعه مهم انسانی نامی از فاجعه حلبچه به میان نمی آید در حالی که حوادثی مانند همین جنگ اوکراین را برای شما نشان می دهد، گفت: این نشان می دهد که حکومت بعث در رویکرد «انسان زدایی» از مسئله کُرد طوری عمل کرده که روح جمعی انسان در جهان چندان هم از فاجعه حلبچه تعجب نکرده است.

او با اشاره به مسئله هلوکاست و تاثیرات عمیق جهانی آن گفت: چرا در مورد ژینوساید کُردها و پاکسازی نسلی کُردها دنیا چنین واکنشی نشان نداد و به راحتی از کنار آن گذشت؟ پاسخ به این سوال و اصلاح مسیر است که می تواند از تکرار فاجعه مشابه جلوگیری کند.

احمدی فر به مسئله انسان زدایی از سوی حکومت یا ایدئولوژی مسلط از مسئله و تبدیل انسان به شئ اشاره کرد و گفت: در چنین شرایطی است که آنها از کشتن این انسان ها عذاب وجدان نمی گیرند.

این جامعه شناس با بیان اینکه دو نوع شاخت کلی در جوامع وجود دارد که یکی شناخت منفعل است و بیشتر ابراز ناامیدی و بی هدفی نتیجه آن است، گفت: در مقابل آن شناخت فعال از مسئله است که در فکر تغییر مسیر و اصلاح رویکرد و جلوگیری از تکرار فاجعه است. شاخت اول از کُردها یک قربانی ساخته است و باعث شده است که نقش قربانی را بپذیرند.

احمدی فر، قدرت حکومت و ایدئولوژی مسلط برای قبولاندن روایت خود و گیر افتادن ملت تحت ظلم زیر هژمونی قدرت را از دلایل این پذیرش نقش قربانی عنوان کرد و گفت: امیداوریم با تلاش بیشتر و شناخت بیشتر دلایل فجایع و تغییر در رویکردها شاهد تکرار فجایع شبیه آنچه در جلبچه رخ داد یا آنچه امروزه به صورت نرم و با استفاده از قدرت رسانه ای و تبلیغی در انکار کُرد رخ می دهد نباشیم.

او با اشاره به اینکه در حال حاضر جنگ روایت ها در جریان است، گفت: قاعدتا از نظر دسترسی به امکانات روایت جامعه کُردی در برابر قدرت بالادست ضعیف است و  آنها روایت خود را مسلط می کنند و باید این را درک کرده و برای عبور از آن تلاش شود.

تاثیرات فجایعی مانند حلبچه بر روان جمعی کُرد

دکتر هادی نقدی، روانشناس نیز با بیان اینکه فجایعی مانند حلبچه در تاریخ کُرد یکی دوتا نیست و انگار این نسل کشی ها برای پاکسازی کُرد در تاریخ مداوم جریان داشته است، گفت: تکرار این فجایع روح جمعی کُرد را در خود گرفتار و دچار نوعی تروما کرده است و این جامعه با خود می اندیشد که انکار سرنوشت اش در تکرار فجایع است.  

او افزود: این تروما باعث شده است که جامعه کُردی همواره در یک فضای ناامن از نظر فکری به سر ببرد و همواره آماده مقاومت و دفاع از یک سو  و صلح و آشتی از سوی دیگر باشد. شاید به همین دلیل است که هیچ جامعه ای در خاورمیانه به اندازه جامعه کُردی آشتی طلب و صلح طلب نیست.

نقدی به مظلومیت کُرد اشاره کرد و گفت: جامعه کُردی زمانی می تواند از حجم ترومای خود کم کند که از او غذرخواهی شود و  نشانه هایی از همدلی واقعی جهانی با خود ببیند اما شاهد هستیم که متاسفانه حتی در دادگاه لاهه  هم از جامعه کُردی عذرخواهی نشد و آن همدلی که انتظار می رفت از هیچ یک از فجایعی که برای کُردها رخ داده از سوی جامعه جهانی با این مردم نشده است و برای همین روح جمعی جامعه کُرد همچنان در شرایط و وضعیت بحرانی به سر می برد.

این روانشناس نام آشنای کُرد با بیان اینکه از راه های مختلف از جمله شعر و رمان و فیلم سعی بر آن شده است که ابعاد این فجایع به نمایش در آید، گفت: وقتی این فجایع همدلی جامعه انسانی جهانی را آنطور که باید به همراه ندارد، ناخودآگاه تاثیراتی در جامعه دارد. یک گروه ممکن است به تندخویی و خشونت ناشی از ترومای این فاجعه روی بیاورند، عده ای دیگر ممکن است به سمت سیاست زدایی از زندگی خود بروند، عده ای حتی ممکن است به سمت انکار ماهیت خود حرکت کنند و عده ای هم مسئله را به صورت فرهنگی و در دل فرهنگ دنبال کنند. همه اینها هم نقاط شعف و قوت مخصوص به خود را دارند.

نقدی افزود: امیدواریم روزی برسد که جامعه کُردی منتظر تکرار فجایع نباشد و به جایگاه و حق خود دست باید.