به گزارش خبرنگار کردپرس، ستاد احیای دریاچه ارومیه در سال ۱۳۸۹ آگاز به کار کرد و از نظر ساختاری طی فعالیت خود ٢نوع ستاد احیاء را به خود دید. از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ ستاد اجرایی مدیریت حوضهٔ آبخیز دریاچه ارومیه با دبیرخانه مستقر سازمان حفاظت محیط‌زیست و دبیرخانه‌های مستقر در استان‌های مجاور و جلسات در سطح استانی (ارومیه، تبریز) یا در وزارتخانه‌های مرتبط (وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست) برگزار می‌شد. از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ ستاد احیای دریاچه ارومیه تمرکز بیشتر زیر نظر ریاست جمهوری با دبیرخانه مستقر در دانشگاه صنعتی شریف داشت و مدیریت کارها و پروژه‌ها به‌جای شرکت‌های فنی و مهندسی تخصصی به این دانشگاه سپرده شد.
این ستاد اما در کارنامه ای ٨ ساله، حد فاصل سال های ١٣٩٢ تا ١٣٩٩ با صرف حدود ۶ هزار میلیارد تومان با محاسبه نرخ تسعیر دلار و نرخ تورم آن زمان، معادل بیش از ١٥ هزار میلیارد تومان، دریاچه ارومیه را به نقطه اول و آغاز بحران بازگرداند و تابستان آن سال ٩٥ درصد از حجم آب دریاچه ارومیه کاملا خشک شد و ستاد احیا، با این وضعیت دریاچه را تحویل داد و منحل شد، چرا که پس از ناکامی های فراوان دولت وقت تشخیص داد دیگر کار ستاد احیای دریاچه تمام شده است.
معاون وقت هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی هم در سال ١٤٠٠ با تایید بر اینکه "مرکز آینده پژوهی دریاچه ارومیه" جای "ستاد احیا" را خواهد گرفت، در آن زمان گفته بود: «تصمیم به تعطیلی ستاد احیای دریاچه ارومیه در اواخر دولت گذشته، گرفته شد».
پس از آن در مرداد ماه ١٤٠٠، با دستور رئیس جمهور وقت، مرکز ملی هماهنگی پایش و آینده پژوهی دریاچه ارومیه(مهپاد) به صورت ویدئوکنفرانس به بهره برداری رسید و قرار شد پس از اتمام ساختمان آینده‌پژوهی دریاچه ارومیه وظایف ستاد احیای دریاچه ارومیه به این مرکز منتقل شود و راهبری احیا و حفظ دریاچه ارومیه را در حوزه آبریز آن در سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان بر عهده داشته باشد و مستقیم تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست فعالیت کند.
البته ناگفته نماند که در شهریور ماه سال ١٣٩٦ مرکز هماهنگی پایش و آینده پژوهی دریاچه ارومیه، از محل مصوبات ستاد احیای دریاچه با هزینه ٣ میلیارد و ۹۰۰ میلیون ریال در ۷۰۰ متر مربع زیربنا در ارومیه راه اندازی شده بود!
در همان آیین بهره برداری اما مسعود تجریشی مدیر دفتربرنامه ریزی وتلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه خطاب به رییس جمهور اظهار کرد: «با اخذ نظر خبرگان حوزه آب و محیط‌زیست، مرکزی به نام مرکز هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه ذیل نظر سازمان حفاظت محیط‌زیست ایجاد کردیم تا به طور قانونی پیگیر تامین حقابه سالانه دریاچه و جایگزین ستاد احیا دریاچه ارومیه فعلی باشد».
در واقع در آیین بهره برداری از مرکز ملی هماهنگی پایش و آینده پژوهی دریاچه ارومیه مدیر دفت برنامه ریزی ستاد احیای منحل شده عنوان مرکز هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه را هم مطرح کرد، تا جایگزین ستاد مثلا احیای دریاچه ارومیه شود.
نام های مختلف آینده پژوهی، هماهنگی پایش، ارزیابی احیا و ... همه و همه آمدند تا جای ستاد احیایی را بگیرند که مجلسو استارت تحقیق و تفحص از عملکرد آن را زده بود. در واقع این شائبه تقویت شد که انحلال ستاد احیای دریاچه ارومیه برای لاپوشانی عملکرد ناموفق و کارنامه سیاه دریاچه با ٩٥ درصد خشکی وسعت و صرف هزاران میلیارد تومان پول بوده است.
تا اینکه در اوایل تابستان ١٤٠١ طرح تحقیق و تفحص از بررسی عملکرد مالی و اداری ستاد احیای دریاچه ارومیه در صحن علنی مجلس با ١٨٢ رای موافق تصویب شد تا مشخص شود، هزینه کرد اعتبارات ٦ هزار میلیارد تومانی ستاد احیای دریاچه ارومیه چگونه صورت گرفته است؟!
جلال محمودزاده عضو کمیسیون کشاورزی آب منابع طبیعی و محیط زیست مجلس یازدهم گفته بود: «ستاد احیای دریاچه ارومیه از ابتدا ماهیت سیاسی داشت نه ماهیت اجرایی. تصمیم گیری های ستاد اغلب غیرفنی بوده و صرفا بر مبنای بالا بردن تراز آبی دریاچه به هر قیمتی اقدام کرده‌اند که حتی منجر به ضایع شدن حق کشاورزان استان های آذربایجان غربی، شرقی و کردستان شد و معیشت مردم در استان های مذکور را نیز تهدید کرده‌اند».
به گفته محمودزاده؛ «این ستاد به حیاط خلوت دولت جهت هزینه کرد اعتبارات در امر انتخابات و ماموریت های خارج از کشور و به نام احیای دریاچه ارومیه تبدیل شده و هزینه کرد اعتبارات ستاد برخلاف موافقت نامه ها صرف ماموریت و همایش و سفرهای خارجی اعضای ستاد شده است و پروژه های ناموفق و بدون نتیجه باقی مانده اند. همچنین ضعف پروژه های مطالعاتی ستاد احیای دریاچه ارومیه، کپی کردن مفاد اطلاعات از اینترنت بدون بررسی میدانی، پرداخت مبالغ کلان به افراد خاص بابت مطالعات انجام نشده!! و همچنین گزارش سال ۱۳۹۸ مرکز استراتژیک وقت دولت در ١٥٠ صفحه حاکی از آن است که تخلفات گسترده ای در ستاد احیای دریاچه ارومیه رخ است».
همین ها بود که کار ستاد احیای دریاچه ارومیه را به انحلال کشاند و مراکز مختلف آینده پژصهی و ارزیابی پایش با نام های پر طمطراق هم راه به جایی نبردند و با وجود افتتاح از سوی رییس جمهور وقت این مراکز اما در سایه عملکرد سیاه ستاد احیای دریاچه ارومیه، در تمام مدت در سکوت کامل بوده و حتی مسئول و مدیری هم برای آن انتخاب نشد و معلوم نشد آن روز مسئولان چه چیزی را دقیقا افتتاح کردند!!
در نهایت یک سال بعد از افتتاح مرکز مجهول الهویه مرکز ملی هماهنگی پایش و آینده پژوهی دریاچه ارومیه، در ۲۹ تیر ماه ۱۴۰۱ با توجه به تأکید رئیس‌جمهور مبنی بر تقویت کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه، اینبار در حالیکه مسئولان از احیا ناکام مانندو پیشنهاد نجات را مطرح کرده و نام ستاد منحل شده احیای دریاچه ارومیه به کارگروه نجات تغییر داده شد و محمدصادق معتمدیان استاندار آذربایجان غربی هم به عنوان مدیر اجرایی احیا و دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه با تصویب هیئت دولت منصوب شد.
در عین حال انتقادات از انتقال مسئولیت یک کارگروه ملی از سازمان حفاظت محیط زیست به استاندار یک استان بالا گرفته بودک چرا که اختیارات تام برای نظارت بر عملکرد استانداران استان های آذربایجان شرقی و کردستان و دیگر مسئولان ذی ربط لازمه آن بود و عده ای در خصوص چگونگی تقسیم وظایف و مسئولیت ها گمانه زنی می کردند.
هر چند کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه هم همانند ستاد احیا کار خاصی برای انجام نداشت و راهکارها همان، راهکارهای پیشین بود و تغییر چندانی در این سال ها از ١٤٠١ تا ١٤٠٣ انجام نگرفته است. به نحوی که آذر ماه سال جاری ، محمد رضا عارف معاون اول رئیس جمهور، درخصوص بازنگری در ساختار اجرایی کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه بیان کرد: «در سازوکار و ساختار جدید ستاد احیای دریاچه ارومیه یک شخصیت ملی با ابزار و اقتدار کافی به عنوان دبیر کارگروه ملی احیای دریاچه ارومیه انتخاب شود و حضور یک نماینده از قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی نیز در اجرای مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه بسیار کمک کننده است».
با تغییر دولت و استانداران در نهایت، هفتم بهمن مال ١٤٠٣ با حکم محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور، اینبار رضا رحمانی، استاندار آذربایجان‌غربی را به عنوان دبیر جدید کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه منصوب کرد.
در همه این سال ها با افتتاح و راه اندازی مراکز و نام های مختلف و تغییر چهره مدیران و صرف اعتبارات گزاف اما، دریاچه ارومیه علیرغم انتقال میلیاردها متر مکعب آب همچنان با تراز اکولوژیک خود بسیار فاصله دارد و این نشان می دهد تغییر عناوین ستاد احیای دریاچه ارومیه با آن کارنامه مالی غیر شفاف و پر از ابهام! به کارگروه ملی نجات دریاچه نه تغییری در سیاست های اجرایی این تیم ها شکل داده و نه و حال و روز دریاچه؛ و این وضعیت نامش نه احیا است و نه نجات.
در این عین حال هم باز اعتبارات گزافی همچون امضای سند همکاری و اهدای کمک ۶۹۰ میلیون ینی معادل (۴.۵ میلیون دلار آمریکا)، کشور ژاپن به احیای دریاچه ارومیه و سایر اعتبارات ملی برقرار است و مشخص نیست این اعتبارات هم دقیق صرف چه اقداماتی شده اند!!
در همین راستا؛ شهین جهانگیری نماینده ارومیه در مجلس گفته است: «ادعای احیای دریاچه ارومیه را داریم ولی در عمل خروجی این ادعا پیکره نیمه جان دریاچه است و روستاهایی زخمی از عدم مدیریت منابع آب! چگونه شعار احیای دریاچه و اصلاح الگوی کشت را می دهید در حالیکه صنایع آب بر و قاتل دریاچه، مانند یک واحد صنعتی را با حق آبه دریاچه ارومیه دارید راه اندازی می‌کنید؟!».
با این اوصاف، اخیرا جلسه ستاد استانی احیای دریاچه ارومیه به ریاست استاندار آذربایجان‌غربی و دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه برگزار شده و رضا رحمانی خواستار اصلاح ستاد استانی احیای دریاچه ارومیه برای افزایش بهره وری و کارآمدی بیشتر شده است. استاندار آذربایجان‌غربی در این جلسه که با حضور اساتید و صاحب‌نظران آذربایجان‌غربی و آذربایجان شرقی برگزار شد با اشاره به بارش‌های اخیر و تاثیر مثبت آن در دریاچه ارومیه گفت: راهاسازی حق آبه دریاچه ارومیه از سد کانی سیب آغاز شده و بزودی حق آبه این دریاچه از سد چپرآباد نیز راهسازی می شود.
دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه ادامه داد: «در کنار اجرای طرحهای قبلی با زمان بندی های مشخص به دنبال راهکارهای جدید احیای دریاچه ارومیه هستیم و در این زمینه برنامه‌ریزی ریزی های لازم در حال انجام است».
باز هم انتقال آب و رهاسازی آب سدها و گردونه باطلی که دریاچه ارومیه را اسیر کرده است.
حال باید منتظر ماند و دید طرح ها و برنامه ریزی هایی که دبیر جدید کارگروه ملی احیا در کنار کارنامه ناموفقی که شرح آن رفت، از آن سخن می گوید چه خواهد بود؟! آیا رویکردی متفاوتر از آنچه تا کنون انجام شده، صورت می گیرد؟! در حالی که دریاچه ارومیه طی عملکرد ٣ دولت، وضعیت اش از احیا به نجات رسیده و به نظر نمی رسد تغییر نام ها و عناوین دردی از نگین فیروزه ای خشک شده دوا کند/.
نظر شما