کرد پرس- در اوج پیشرفت‌های تکنولوژیکی و جهانی شدن، سبک زندگی خانوادگی هم دچار تغییرات شگرفی شده است. از سنت تا دنیای مدرن، خانواده‌ها در سراسر جهان در حال تجربه تغییرات بسیاری هستند. این تغییرات نه تنها به تغییر هنجارهای اجتماعی و فرهنگی بلکه به تغییرات در Values  و رویکردهای زندگی خانوادگی هم می‌انجامد.

ازدواج در طول صد سال گذشته بیشتر از ده هزار سال گذشته دچار تغییر و تحول شده و احتمالاً طی بیست سال آینده تغییراتش از صد سال گذشته هم بیشتر خواهد بود. از جمله تغییرات و اخلاقیاتی که در همه جای دنیا تا همین یک قرن پیش عمومیت داشت می‌توان به مسئله باکره بودن قبل از ازدواج، ازدواج اجباری، مردان به‌عنوان تنها نان‌آور خانواده، مجبور ساختن زنان برای ماندن درون خانه، مجازات‌های سخت برای خیانت زنان، ناموس‌پرستی و غیرت مردانه اشاره کرد. اخلاق و سنت‌هایی که در بسیاری از نقاط روی زمین از بین رفته‌اند یا کمرنگ شده‌اند.

درست در مقابل آن سنت های جدیدی متداول شده است نظیر افزایش تک فرزندی، زندگی مشترک بدون ازدواج، داشتن فرزند بدون ازدواج، ازدواج بدون حضور بچه، استقلال اقتصادی زنان، ازدواج بین نژادهای مختلف، ازدواج همجنس گراها، زن و شوهرهایی که جدا از هم زندگی می کنند، مسن تر بودن زن از شوهر و روابط زناشویی کوتاه مدت و یکباره …از جمله موارد مهمی در برابر سنت های زناشویی و ازدواج به سبک پیشین هستند.

تمامی این گرایشات و دیدگاه‌ها مسئله جدیدی نیستند. برای مثال تمایل به برابری در ازدواج که از اساسی‌ترین بحث‌های جامعه امروزی است ریشه در دوران «شکارچی - گردآورنده» دارد. می‌دانیم که میلیون‌ها سال پیش اجداد بشر در علفزارهای آفریقا زندگی می‌کرده‌اند. از یکصد هزار سال پیش مهاجرت گروهی از نیاکان ما به آسیا و سایر سرزمین‌ها شروع شد. بشر اولیه که هنوز کشاورزی و دامداری بلد نبوده از راه شکار و جمع‌آوری سبزی و میوه و غلات طبیعی رفع نیاز می‌کرده... در آن روزگار زنان هر روز به جست و جوی میوه، سبزی و غلات اقامتگاه‌شان را ترک می‌کردند که این مواد غذایی ۶۰ تا ۸۰ درصد غذای شب را تشکیل می‌داد.

بنابراین می‌توان دید که در دوران جامعه «شکارچی - گردآورنده» زنان بیرون از خانه کار می‌کردند و داشتن دو منبع درآمد در خانواده مرسوم بوده. زنان به اندازه مردان قدرت تصمیم‌گیری اجتماعی، جنسیتی و اقتصادی داشتند. با آموختن کشت روی زمین و اهلی کردن حیوانات دوران «کشاورزی» شروع شد. یک‌جا ماندن و وابستگی به زمین تحول اساسی در سبک زندگی بشر به‌وجود آورد و پایه‌گذار سنت‌هایی شد که آثارش هنوز هم به‌جا مانده است.

به‌نظر می‌رسد بشر امروزی دوباره به روش زندگی دوران قبل از کشاورزی باز می‌گردد و شیوه‌های سنتی غیرضروری باقی‌مانده از دوران «کشاورزی» را موافق زندگی و وضعیت جدید نمی‌یابد. مردم‌شناسان حدس‌های زیادی در مورد روش زندگی اجداد ما دارند. یک میلیون سال پیش، بچه‌ها عشق و رابطه جنسی را از شش سالگی تجربه می‌کردند. نوجوانان به‌صورت گروهی با هم زندگی می‌کردند که مردم‌شناسان این شکل رابطه را «ازدواج آزمایشی» می‌نامند.

در دوران ماقبل کشاورزی مردان و زن ها خودشان جفت شان را انتخاب می کردند اما تعهدی برای ماندن دائم با آن جفت هم نداشته اند به این ترتیب بسیاری بارها به جفت شان بی وفایی می کردند (این گرایش در تمامی چهل و دو فرهنگ مورد مطالعه دیده شده است) یا زمانی که نیاکان ما از همسرشان راضی نبودند به آسانی ترکش می کردند. باستان شناسان گمان دارند که یک میلیون سال پیش، بیشتر مردها و زن ها دو یا سه شریک زندگی بلند مدت را در طول زندگی شان تجربه کرده اند. با نگاهی به آمارها و سبک زندگی خانوادگی امروزی، گویی تمامی این عادت های کهن در حال برگشت هستند.

امروزه برداشت مردم از مفهوم بی وفایی در ازدواج تغییر کرده است. گاهی زن و شوهرها با هم توافق می کنند در مسافرت، رابطه ای کوتاه مدت خارج از ازدواج داشته باشد. برداشت مردم از طلاق هم تغییر یافته است. طلاقی که در گذشته بیانگر شکست در ازدواج بوده امروزه نشان دهنده آزادی فردی، رهایی و رضایت بیشتر از زندگی است.

ظاهراً انبوهی از تغییرات جدید از افزایش طلاق تا کاهش ازدواج در راه است که سنت ها و مقررات اجتماعی معاصر را به چالش بکشد. مثلاً ممکن است در آینده قباله های ازدواج تاریخ انقضا داشته باشند. کلمه هایی مانند ازدواج، خانواده، زنا و طلاق احتمالاً بار معنایی متفاوتی داشته باشند. ممکن است نسبت های خویشاوندی جدیدی اختراع شود یا مادرتباری مرسوم شود و نسل ما از شاخه مادری شناخته شود.

البته در برخی جوامع اوضاع کاملاً متفاوت است. سنت ها و مذاهب سنتی همچنان مانع پیشرفت زنان می شوند. مثلاً در برخی کشورها به دلیل قتل نوزادان دختر، تعداد مردان از زنان بیشتر است. در بعضی سرزمین ها بسیاری از زنان عملاً تحت مالکیت مردان بوده و به آنان اجازه داده نمی شود فعالیت اجتماعی داشته باشند. نسل گذشته و معتقدین به اخلاق دوران کشاورزی ممکن است هنوز به دنبال ارزش های اجتماعی رنگ باخته شده باشند اما بدون شک سبک زندگی خانوادگی در تمامی دنیا در حال تغییر و تحول اساسی است.

در واقع فاش و آشکار بدانیم که تغییرات جهانی در سبک زندگی خانوادگی به طور مداوم در حال تحول است و تحت تأثیر متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تکنولوژیکی ویژه ای قرار دارد. در آینده، انتظار می‌رود که خانواده‌ها با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی مواجه شوند و رویکردهای جدیدی را برای مدیریت زندگی خانوادگی پیدا کنند.

بنابراین برای رویارویی با تغییرات در سبک زندگی خانوادگی، لازم است رویکردهای مدیریتی متناسبی در سطح خانوادگی، اجتماعی و حتی دولتی اتخاذ شود. این رویکردها به خانواده‌ها کمک می‌کند تا با چالش‌های جدید مقابله کرده و از فرصت‌های موجود بهره‌برداری کنند. /