به گزارش کردپرس، اخیرا یک هیئت عالی‌رتبه از حاکمان جدید سوریه برای دیدار با همتایان خود در آنکارا به ترکیه سفر کرده است. این اقدام جدیدترین نمایش پیوندهای میان دو کشور همسایه، بعد از سقوط حکومت بشار اسد به شمار می‌رود.
«اسعد الشیبانی»، وزیر خارجه جدید سوریه، «مرحف ابو قصره»، وزیر دفاع و «انس خطاب»، رئیس سازمان اطلاعات، با «هاکان فیدان»، وزیر خارجه ترکیه و دیگر مقامات دیدار کردند. همچنین رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه این هیئت را به حضور پذیرفت.
الشیبانی که در استانبول زندگی و تحصیل کرده، با ترکیه بیگانه نیست. وی درباره سفرش به ترکیه، در شبکه‌های اجتماعی گفت: «ترکیه طی ۱۴ سال گذشته هرگز مردم سوریه را تنها نگذاشته است.»
همچنان موضوع مذاکرات آنها محرمانه باقی مانده اما فیدان و الشیبانی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک که پس از آن برگزار شد، با خوش‌بینی درباره نتیجه دیدارها صحبت کردند. فیدان بر پیشنهاد ترکیه برای کمک به دولت جدید سوریه در زمینه‌های دفاعی، امنیت و تبادل اطلاعات، از جمله «حمایت نظامی» در مبارزه با گروه داعش تأکید کرد.
الشیبانی گفت دمشق اطمینان خواهد داد که از خاک سوریه تهدیدی علیه ترکیه صورت نگیرد. وی همچنین افزود شمال شرق سوریه به کنترل دولت مرکزی باز خواهد گشت و هویت عربی این منطقه احیا خواهد شد.
عمل به وعده‌ها
اگرچه این اظهارات امیدوارکننده به نظر می‌رسند اما چالش‌ها همچنان وجود دارد. دمشق و رهبران جدید آن، پس از نیم قرن حکومت خاندان اسد بر این کشور، سخت تلاش می‌کنند تا سوریه جدید را ترویج کرده و حمایت لازم برای بازسازی کشور را به دست آورند.
وزرای دولت جدید سوریه علاوه بر دیدار با مقامات ترکیه، با مقامات مختلف عربی و غربی، از جمله وزرای خارجه فرانسه، آلمان و ایتالیا و همچنین هیئت‌هایی از ایالات متحده و اتحادیه اروپا دیدار کرده‌اند. الشیبانی همچنین به عربستان سعودی، اردن، قطر و امارات متحده عربی سفر کرده و تلاش می کند تا به همسایگان منطقه‌ای سوریه اطمینان خاطر دهد.
سوابق، عملکرد و ایدئولوژی گروه هیئة تحریر الشام مایه نگرانی است. احمد الشرع، رهبر آن، پیشتر رهبر جبهه النصره، یک سازمان سلفی/جهادی را برعهده داشت که با امید به تأسیس یک دولت اسلامی تحت حاکمیت شریعت در سوریه، علیه بشار اسد مبارزه می‌کرد.
الشرع و گروه تحت امرش که رهبری کمپینی را برعهده داشتند که اسد را سرنگون کرد، تلاش زیادی کرده‌اند تا خود را از ارتباطات گذشته‌شان دور کنند و بر اتخاذ رویکرد کثرت گرا و تحمل اقلیت‌ها تأکید کنند. در حال حاضر، هیئت تحریرالشام نیروی غالب در سیاست جدید سوریه است اما رهبران انتقالی منتخب نیستند.
ترکیه و کردها
ترکیه که ۹۱۱ کیلومتر مرز مشترک با سوریه دارد، در سرنگونی اسد نقش ایفا کرد و اکنون قرار است در بازسازی روسیه نیز نقش داشته باشد. اولویت‌های آن حذف گروه‌های مسلح کردی مانند YPG و تسهیل بازگشت میلیون‌ها پناهجوی سوری است.
YPG یا یگان های مدافع خلق کرد سوریه، که با گروه تروریستی اعلام شده پ.ک.ک ارتباط دارد، بیش از ۸۰ هزار جنگجو دارد که توسط آمریکا مسلح شده و آموزش نظامی دیده اند. روابط ده ساله آنها با آمریکا از دوره‌ای آغاز شد که آمریکایی‌ها و کردها با هم برای هدف قرار دادن پایگاه‌های داعش همکاری کردند.
ترکیه نمی‌خواهد نیروهای کرد سوریه در شمال شرقی سوریه حضور داشته باشد زیرا این موضوع را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند. ترکیه خواهان انحلال YPG و خروج جنگجویان غیرسوری آن از جمله عناصر پ.ک.ک از سوریه است.
بازتعریف روابط
اخیراً مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای کرد سوریه در دمشق با احمد الشرع دیدار کرد. این دو درباره نحوه ادغام نیروهای کرد در سیستم جدید سوریه، امکان پیوستن آن به ارتش (و چگونگی آن)، احتمال اعطای نوعی حکومت محلی به مناطق عمدتاً کردنشین، و آینده میادین نفتی در مناطق تحت کنترل نیروهای کرد سوریه گفتگو کردند.
رهبران جدید سوریه می‌دانند که یکی از اولویت‌های آنها خلع سلاح بسیاری از گروه‌های مسلح در سراسر کشور و ادغام آنها در نیروهای مسلح ملی جدید است. احمد الشرع می‌گوید که گروه‌های مسلح با این موضوع موافقت کرده‌اند اما این گفته کاملاً صحت ندارد.
یگان های مدافع خلق اخیرا اعلام کرده است که اصولاً با ادغام در ارتش ملی سوریه مخالفتی ندارد اما نیاز است جزئیات این موضوع مورد بحث قرار گیرد. در همین حال، در جنوب سوریه، گروه‌های مسلحی با داشتن پیوندهایی با کشورهای منطقه در سویدا، درعا و قنیطره نیز می‌گویند که منتظر هستند تا ببینند اوضاع چگونه پیش خواهد رفت.
اکنون روابط ترکیه با هیئت تحریر الشام و فرماندهان جدید سوریه باید در سطح دولت و در چهارچوب قانونی قرار گیرد. ترکیه و سوریه در دوران حکومت اسدها، در سال ۱۹۹۸ توافق‌نامه آدانا را امضا کردند که منجر به اخراج پ.ک.ک شد.
اما در سال ۲۰۱۰ و بدون لغو توافق‌نامه آدانا، «توافق‌نامه همکاری مشترک علیه تروریسم و سازمان‌های تروریستی» بین دو کشور امضا شد. با این حال، به دلیل بحران سوریه که در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، این توافق‌نامه هرگز به اجرا درنیامد و روابط دوجانبه هرگز بهبود نیافت.
نگرانی‌های غرب و آمریکا
در مورد آمریکا و متحدان غربی‌اش، نگرانی‌ها بیشتر درباره این است که داعش در دوره میان انحلال ارتش اسد و تشکیل جایگزین آن، فرصتی برای بازسازی پیدا کند. تعداد زیادی از جنگجویان داعش و خانواده‌های آنها در حال حاضر در شمال سوریه، عمدتاً در مناطق تحت کنترل کردها، تحت بازداشت نیروهای کرد هستند. نیروهای کرد سوریه همچنان از حساسیت‌های غرب نسبت به این موضوع بهره‌برداری می‌کند.
با توجه به اظهارنظرهای اخیر مقامات امنیتی آمریکا، به نظر می‌رسد که این کشور نسبت به نگرانی‌های ترکیه درباره نیروهای کرد در سوریه با آنکارا همراه شده است.
حمایت غرب از کردها
اخیراً یک هیئت سوری-کردی به فرانسه سفر کرد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، بعداً گفت که فرانسه کردهای سوریه را تنها نخواهد گذاشت. این اظهارات موجب ناراحتی هاکان فیدان شد و او در واکنش به اظهارات ماکرون گفت ترکیه در این مورد با آمریکا مذاکره خواهد کرد، نه یک کشور کوچک اروپایی.
دونالد ترامپ که دوشنبه به کاخ سفید بازمی‌گردد، هنوز سیاست جدیدی درباره سوریه اعلام نکرده است. تمایل او برای خروج نیروهای آمریکایی از دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش اعلام شد اما مانند همان دوره اول، احتمال خروج کامل در این دوره نیز بعید به نظر می‌رسد.
به گفته مارکو روبیو، منتخب ترامپ برای وزارت خارجه آمریکا، در جلسه تأیید صلاحیت در سنا، آمریکا نمی‌خواهد شرکای کرد خود را رها کند اما همچنین نمی‌خواهد ترکیه، هم‌پیمان ناتو را نیز تحریک کند. جالب اینکه اظهارنظرهای اخیر مقامات امنیتی آمریکا نسبت به نگرانی‌های ترکیه همراهی بیشتری را نشان می دهد.
طبق گزارش‌های تاییدنشده، آمریکا به‌عنوان میانجی بین آنکارا، دمشق و یگان های مدافع خلق عمل می‌کند. در روزهای اخیر، جان بس، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی، برای دومین بار به ترکیه سفر کرد. اگرچه اظهارات در خصوص این سفرها منفی نبود اما نشان می‌داد که همچنان ترک‌ها و آمریکایی‌ها در برخی حوزه‌ها اختلاف نظر دارند.
ممکن است سرنوشت نیروهای کرد سوریه و بسیاری دیگر در سوریه، به توافق دو هم‌پیمان ناتو بستگی داشته باشد.
منبع: نشریه Almajala
نظر شما