به گزارش کردپرس، چندین غیرنظامی سوری در جریان اعتراض کردهای سوریه به حملات ترکیه و شورشیان، در نزدیکی سد تشرین در ۸ ژانویه کشته شدند. این سد که روی رود فرات در شمال سوریه احداث شده و منبع مهمی برای تأمین آب و برق ساکنان این منطقه محسوب می‌شود، به کانون درگیری میان گروه‌های کرد و شورشیان مورد حمایت ترکیه موسوم به ارتش ملی سوریه تبدیل شده است. این نبرد به فضای مجازی نیز کشیده شده و هر دو طرف ادعا دارند که کنترل این مکان استراتژیک را در اختیار دارند.

سد تشرین در روزهای اخیر به نقطه تمرکز درگیری میان گروه‌های مختلف شورشی در شمال سوریه تبدیل شده است. این گروه‌ها شامل ارتش ملی سوریه مورد حمایت ترکیه و نیروهای دموکراتیک سوریه، ائتلاف تحت کنترل کردها از جمله یگان‌های مدافع خلق یا YPG هستند.

یک ائتلاف دیگر از شورشیان، یعنی گروه اسلام‌گرای «هیات تحریر الشام» ، در ۸ دسامبر حمله‌ای انجام داد که به سقوط حکومت بشار اسد منجر شد. یک روز بعد، نیروهای  دموکراتیک سوریه شهر منبج در شمال سوریه را به ارتش ملی سوریه واگذار کردند. این شکست برای  نیروهای دموکراتیک سوریه که از سال ۲۰۱۶ و در جریان نبرد طولانی خود با گرئه تروریستی داعش کنترل منبج را در دست داشت، ضربه بزرگی بود. پس از این شکست، نیروهای  دموکراتیک سوریه به‌سمت حاشیه رود فرات عقب‌نشینی کردند.

در هفته‌های اخیر، سد تشرین به محور اصلی درگیری میان این دو گروه رقیب تبدیل شده است. هر دو گروه با انتشار مطالبی در رسانه‌های اجتماعی ادعا کرده‌اند که کنترل این زیرساخت مهم و استراتژیک را در اختیار دارند.

یکی از رسانه‌های محلی حامی ارتش ملی سوریه در تاریخ ۱۳ دسامبر اعلام کرد که این گروه شورشی کنترل سد را به دست گرفته و ویدئویی را منتشر کرد که به‌گفته آن‌ها نشان می‌داد سد تحت کنترل ارتش ملی سوریه است.

با استفاده از گوگل ارث، موقعیت این ویدئو تأیید شد و مشخص شد که نیروهای ارتش ملی سوریه در بخش غربی سد، نزدیک به کرانه‌ای که نیروهای این گروه در آن مستقر هستند، حضور دارند. با این حال، این ویدئو ثابت نمی‌کند که کل سد تحت کنترل این گروه است.

چند روز بعد، نیروهای  دموکراتیک سوریه نیز ویدئویی منتشر کردند که به‌گفته آن‌ها نشان می‌داد سد تحت کنترل آن‌هاست.

کنترل سدها در سوریه حیاتی است

یک تحلیلگر محلی که نخواست نامش فاش شود، گفت درگیری‌های اطراف سد ادامه درگیری برای کنترل منبج است.

او گفت: «پس از سقوط حکومت بشار اسد در ۸ دسامبر 2024، تعدادی از یگان‌های عرب وابسته به نیروهای  دموکراتیک سوریه در منطقه منبج جدا شدند. این جدایی، به ارتش ملی سوریه اجازه داد تا کنترل منبج را به دست گیرد. وقتی این اتفاق افتاد، نیروهای باقی‌مانده  دموکراتیک سوریه از طریق تونل‌هایی که طی سال‌ها ساخته بودند، از منبج گریختند.»

وی ادامه داد: «پس از استقرار ارتش ملی سوریه در منبج، خط مقدم به رود فرات منتقل شد. درگیری‌ها اکنون در دو محل عبور از رود، یعنی پل قره قوزاق و سد تشرین در جریان است. طی هفته‌های گذشته، نیروهای  دموکراتیک سوریه موفق شدند از رود فرات عبور کرده و به منبج نزدیک شوند تا کنترل خود بر سد را حفظ کنند.»

سد تشرین به دلایل متعددی بسیار حیاتی است. نیروهای  تحت امر کردها دو سد بزرگ سوریه از جمله سد تشرین را کنترل می‌کنند. این سد برای تأمین آب کشاورزی و همچنین تولید برق که نقشی کلیدی در سوریه دارد، اهمیت دارد. برای مثال،  هیئت تحریرالشام توانست کنترل ادلب را حفظ کند زیرا برق را بدون قطعی به ساکنان ارائه می‌کرد.

این سد برای نیروهای  دموکراتیک سوریه به‌ویژه در صورت وقوع حمله ترکیه به مناطق کردنشین شمال سوریه اهمیت مضاعفی دارد. این سد یکی از معدود گذرگاه‌های رود فرات است. اگر یک پل منفجر شود، بازسازی آن ممکن است اما تخریب یک سد بسیار دشوارتر است. به همین دلیل، نیروهای  دموکراتیک سوریه نمی‌توانند مانع از تصرف سد توسط ترک‌ها، در صورت پیشروی آن‌ها به‌سمت شهر کوبانی شوند.

حملات هوایی به اعتراضات غیرنظامیان کرد در نزدیکی سد

در ۸ ژانویه، معترضان کرد در امتداد جاده منتهی به سد تشرین تجمع کردند. ویدئویی که همان روز توسط حساب کاربری «شبکه روژاوا»، در ایکس منتشر شد، جمعیتی را نشان می‌دهد که از دور به سمت سد در حال حرکت هستند. این ویدئو همچنین ستونی از دود را نشان می‌دهد که احتمالاً ناشی از حملات هوایی بوده است.

این ویدئو از بالای سد فیلم‌برداری شده است. با مقایسه پس‌زمینه کوهستانی قابل مشاهده در ویدئو و تصاویر ماهواره‌ای در گوگل ارث، مکان دقیق فیلم‌برداری ویدئو را تعیین کردیم. این ویدئو معترضان را در فاصله حدود یک کیلومتری از سد نشان می‌دهد.

ویدئوی دیگری که توسط پهپاد فیلم‌برداری شده بود، همان روز در کانال تلگرامی «رادیو روژاوا» منتشر شد. این فیلم، صف طولانی خودروهای معترضان را نشان می‌دهد که در فاصله حدود چهار کیلومتری سد پارک شده‌اند. در این ویدئو، هنگامی که پهپاد بر فراز کاروان غیرنظامیان پرواز می‌کند، حمله هوایی چند متر دورتر از جاده رخ می‌دهد و ابری از دود ایجاد می‌شود که در تصاویر قابل مشاهده است.

با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، مکان دقیق این فیلم نیز شناسایی شد. در فیلم پهپاد، مسیری دیده می‌شود که از جاده به سمت دو ساختمان بزرگ امتداد می یابد. ما این ساختمان‌ها و مسیری که به آن‌ها منتهی می‌شود را در تصاویر ماهواره‌ای یافتیم. همچنین ردیف درختانی که در فیلم پهپاد دیده می‌شد، در تصاویر ماهواره‌ای نیز تأیید شد و مکان فیلم‌برداری را در نزدیکی سد مشخص کرد.

به گفته شاهدانی که با «دیده‌بان حقوق بشر سوریه» مصاحبه کرده اند، پنج غیرنظامی در این حملات هوایی که اعتراضات را هدف قرار دادند، کشته شدند.

تیم ما با مردی که با نیروهای دموکراتیک سوریه ارتباط دارد و شاهد اعتراض و حملات هوایی بوده، گفت:
«مردمی از سراسر منطقه فرات – از کانتون جزیره، رقه، طبقه و کوبانی – گرد هم آمدند تا به سمت تشرین بروند. غیرنظامیان ساکن کوبانی در مسیر حرکت به سمت تشرین کشته شدند. رهبران غیرنظامی سعی کردند آن‌ها را متقاعد کنند که نروند، اما موفق نشدند.
در مسیر اعتراض، خودرویی مورد حمله یک پهپاد قرار گرفت و غیرنظامیان کشته و زخمی شدند. با این حال، مردم ادامه دادند اما این بار پیاده حرکت کردند.
دوباره تهدید شدند و سپس از آسمان هدف قرار گرفتند. وقتی به تشرین نزدیک شدیم، یک پهپاد دیگر ما را هدف قرار داد. این بار، دو زن کشته شدند – یکی از رقه و دیگری یک پناهنده از عفرین.
در این حملات بسیاری زخمی شدند. همه آن‌ها غیرنظامی بودند که با خودروهای غیرنظامی به‌وضوح قابل شناسایی بودند. ما نمی‌دانیم چه کسی این حملات را با پهپادهای نظامی یا مواد منفجره دست‌ساز انجام داده است. اما مسلم است که چهار پهپاد را دیدیم که در شعاع هشت کیلومتری تشرین در حال نظارت بودند.»

ویدئوی دیگری که در ۸ ژانویه در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، ستونی از دود را نشان می‌دهد که چند ده متر دورتر دیده می‌شود. خودروها در جاده متوقف شده و یک آمبولانس از راه می‌رسد. این حمله حدود صد متر دورتر از مکانی که قبلاً شناسایی شده بود، رخ داده است.

امکان تعیین قطعی اینکه چه کسی این حملات را انجام داده است وجود ندارد.

تیم ما با مقامات ارتش ملی سوریه تماس گرفت، اما آن‌ها به پرسش‌های ما پاسخ ندادند.

تحلیلگر محلی ما می‌گوید که شک دارد این اعتراض، که چند کیلومتر دورتر از خطوط مقدم برگزار شد، خودجوش بوده باشد:
«من این را به‌عنوان یک اعتراض معمول در شمال شرقی سوریه می‌بینم. مقامات کرد گاهی اوقات از کارمندان دولتی می‌خواهند که در اعتراضات شرکت کنند – وگرنه حقوق دریافت نخواهند کرد. معمولاً مقامات کرد از همین استراتژی برای اعتراضات ۸ مارس و ۱ مه استفاده می‌کنند. با این حال، احتمالاً معترضانی بودند که داوطلبانه در این اعتراض شرکت کردند. من به‌ویژه به مردم تل رفعت و عفرین فکر می‌کنم که با پیشروی‌های ارتش ملی سوریه بیرون رانده شدند و خشم جدی نسبت به گروه‌های شورشی متحد ترکیه دارند.»

گزارش مشترک فرانس 24 و آبزرور