به گزارش کردپرس، پیشرفت ها و چالش های روند تازه صلح در ترکیه به این شرح است: رهبر زندانی گروه مسلح کردها از آمادگی خود برای متوقف کردن درگیری‌ها خبر داده است، حزب حامی کردها در حال بررسی پیشنهادها با احزاب دیگر است، سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، دینامیک‌های هر روند صلحی را تغییر می‌دهد، لحن تند دولت ترکیه، بدبینی‌ها را در میان کردها افزایش می‌دهد و این باید در نظر گرفت که بیش از 4,000 نفر در این درگیری‌ها کشته شده‌اند.
مذاکراتی که با هدف پایان دادن به درگیری‌های 40 ساله مسلحانه در ترکیه آغاز شده، امیدهایی برای برقراری صلح در این کشور ایجاد کرده است اما وضعیت ناپایدار نیروهای کرد در سوریه و عدم وجود قطعیت درباره نیت‌های آنکارا، بسیاری از کردها را نگران مسیر پیش رو کرده است.
گفته شده که عبدالله اوجالان، رهبر زندانی حزب کارگران کردستان یا پ.ک.ک، تمایل خود را برای فراخواندن پ.ک.ک به تسلیم سلاح‌ها در روند صلح اعلام کرده است. این درگیری که از سال 1984 آغاز شده، بیش از 40000 نفر را کشته و باعث رکود توسعه در جنوب شرقی عمدتاً کردنشین ترکیه و ایجاد تفرقه سیاسی عمیق شده است.
حزب دم پارتی به حزب حامی کردها، در پایان دسامبر با اوجالان ملاقات کرده و از آن زمان مذاکراتی با احزاب دیگر، از جمله حزب عدالت و توسعه تحت رهبری رجب طیب اردوغان، برای بررسی پیشنهاد اوجالان انجام داده‌اند. هر دو طرف این مذاکرات را «مثبت» توصیف کرده‌اند.
دو منبع آگاه از حزب دم پارتی به رویترز گفته‌اند که این حزب به زودی برای دومین بار به دیدار اوجالان در زندانش در جزیره ایمرالی واقع در شمال غربی ترکیه خواهد رفت و انتظار دارند که این دیدار منجر به ارائه یک طرح مشخص برای انجام مذاکرات صلح شود.
گولستان کیلیچ کوچ‌ایگیت، نایب رئیس فراکسیون حزب دم پارتی در پارلمان ترکیه، به رویترز گفت: «ما انتظار داریم که این فرایند شکل بگیرد و نقشه‌راه واضحی برای تعیین چارچوب قانونی در دومین ملاقات با اوجالان مشخص شود.» حزب دم پارتی، سومین حزب بزرگ در پارلمان ترکیه است.
واضح نیست که اوجالان در هر توافقی چه چیزی را طلب خواهد کرد، اما دم پارتی گفته که او از تلاش‌ها برای «تحول دموکراتیک» در ترکیه سخن گفته است. کردها مدت‌هاست که خواهان احقاق حقوق سیاسی و فرهنگی بیشتر و حمایت اقتصادی هستند. حزب دم پارتی همچنین خواستار آزادی اوجالان است.
دینامیک‌های هر روند صلحی در ترکیه تحت تأثیر سقوط حکومت بشار اسد در سوریه قرار گرفته است؛ این امر موجب شده تا نیروهای کرد سوریه در موضع ضعف قرار بگیرند و نیروهای مورد حمایت ترکیه در برابر آنها قرار گیرند. این در حالی است که رژیم جدید در دمشق روابط دوستانه‌ای با آنکارا دارد.
ترکیه هشدار داده که ممکن است علیه شبه‌نظامیان یگان‌های مدافع خلق کرد یا (YPG) در شمال سوریه یک حمله نظامی مرزی انجام دهد مگر اینکه آنها تسلیم شوند. ترکیه می‌گوید این گروه‌ها تروریستی هستند و بخشی از پ.ک.ک به شمار می‌آیند اما آنها در مبارزه با داعش، از سوی ایالات متحده حمایت می‌شوند که این موضوع مسئله را پیچیده‌تر می‌کند.
در حال حاضر، مشخص نیست که سقوط اسد چگونه بر چشم‌انداز تسلیم سلاح‌ها توسط پ.ک.ک تأثیر خواهد گذاشت. یکی از رهبرا پ.ک.ک اخیراً در مصاحبه‌ای گفته که این گروه از تلاش‌های اوجالان حمایت می‌کند اما در مورد موضوع تسلیم سلاح‌ها اظهار نظری نکرده است.
رهبر نیروهای کرد سوریه پیشنهاد کرده که جنگجویان خارجی، از جمله کسانی که عضو پ.ک.ک هستند، برای جلوگیری از درگیری بیشتر از سوریه خارج شوند.
این نماینده کرد ترکیه در پارلمان گفت که مدیریت یک فرایند صلح در ترکیه در چنین فضایی بزرگترین آزمون برای آنکارا است. او افزود: «نمی‌توان با سلاح و زبان زور کردها در کوبانی سوریه را تهدید کرد و در عین حال در ترکیه از صلح سخن گفت. مسئله کردها موضوعی پیچیده است که باید نه تنها از نظر دینامیک‌های داخلی ترکیه، بلکه از جنبه‌های بین‌المللی آن نیز مورد توجه قرار گیرد.»
آنکارا هنوز اطلاعات زیادی در مورد مذاکرات با اوجالان که از ماه اکتبر با پیشنهاد دولت باغچه لی، متحد اردوغان آغاز شده، ارائه نکرده است اما یکی از چهره‌های برجسته حزب AKP پارتی پس از دیدار با یک هیئت از حزب دم پارتی خوش‌بینی خود را ابراز کرده است.
عبدالله گولر از حزب عدالت و توسعه در روز سه‌شنبه اعلام کرد: «ما از تلاش‌های خیرخواهانه همه افراد برای مشارکت در این فرایند قدردانی می‌کنیم» او افزود که هدف این است که این مسئله در سال جاری حل و فصل شود. وی گفت: «فرایند پیش رو منجر به ایجاد تحولات کاملاً متفاوتی خواهد شد که هیچ‌گاه انتظار نداشتیم.»
وی مشخص نکرد که این تحولات چه خواهند بود، اما یکی از نمایندگان این حزب گفته است که ممکن است تا فوریه، شرایطی برای تسلیم سلاح‌ها از سوی پ.ک.ک فراهم شود. زمانی که از او پرسیده شد آیا ممکن است عفو عمومی برای اعضای پ.ک.ک وجود داشته باشد، گولر پاسخ داد که عفو عمومی در دستور کار نیست.
اوزگور اوزل، رهبر حزب اپوزیسیون اصلی یعنی حزب جمهوری‌خواه مردم گفت که باید یک کمیسیون پارلمانی با مشارکت تمام احزاب برای رسیدگی به مشکلات کردها تشکیل شود.
کردها در جنوب شرق ترکیه، با توجه به شکست‌های گذشته در پیشبرد روند صلح نسبت به چشم‌انداز صلح بدبین هستند. این عدم اطمینان در نظرسنجی‌ها نیز نمایان است. یک نظرسنجی اخیر توسط مرکز SAMER از حدود 1400 نفر که در جنوب شرق ترکیه و شهرهای بزرگ این کشور انجام شد، نشان داد که تنها 27 درصد از پاسخ‌دهندگان انتظار دارند که درخواست اصلی اوجالان برای پایان دادن به درگیری‌ها به یک روند صلح تبدیل شود.
آخرین مذاکرات صلح در سال 2015 شکست خورد و منجر به افزایش خشونت‌ها و سرکوب اعضای حزب حامی کردها شد. گولر گفت که فرایند فعلی هیچ شباهتی به مذاکرات یک دهه پیش نخواهد داشت و وضعیت تغییر کرده است.
موضع اردوغان حیاتی است
طبق گفته گولستان کیلیچ از حزب کردگرای دم پارتی، کلید افزایش اعتماد به فرایند صلح، اعلام حمایت از آن از سوی رجب طیب اردوغان است. وی افزود: «تأیید مستقیم اردوغان که در این فرایند نیز مشارکت دارد، تفاوت بزرگی نسبت به عدم تایید او خواهد داشت. اگر او این حمایت را علناً اعلام کند، حمایت اجتماعی از آن نیز به سرعت افزایش خواهد یافت.»
با این حال، اردوغان تا به حال همچنان لحن تند خود را علیه پ.ک.ک حفظ کرده است. او پس از یکی از جلسه کابینه این هفته گفت: «آن‌هایی که خشونت را انتخاب کنند با سلاح‌هایشان دفن خواهند شد» وی هشدارهای همیشگی خود در مورد اقدام نظامی علیه نیروهای کرد سوریه را تکرار کرد و گفت: «ممکن است یک شب ناگهان بیاییم.»
اردوغان همچنین گفت که اعتقاد دارد در نهایت «برادری، اتحاد، همراهی و صلح پیروز خواهد شد» و هشدار داد که اگر این مسیر مسدود شود، «ما در استفاده از مشت آهنین دولت خود تردید نخواهیم کرد.»
اهمیت نظرات اردوغان از سوی یوکسل گنچ، هماهنگ‌کننده مرکز نظرسنجی SAMER مستقر در دیاربکر نیز مورد تأکید قرار گرفت. وی گفت: «لحن تند اردوغان و حلقه اطراف او مانع از بازگشت اعتماد به فرایند جدید (در میان کردها) می‌شود». او نگرانی‌های بسیاری از کردها را نسبت به وضعیت کردها در سوریه یادآور شد.
در داخل کشور، آنکارا نشان داده که اراده‌ای برای رسیدگی به مسئله کردها دارد و ماه گذشته طرح توسعه به ارزش 14 میلیارد دلار را با هدف کاهش شکاف اقتصادی میان جنوب شرق و سایر نقاط ترکیه معرفی کرد.
پایان درگیری‌ها در سراسر ترکیه با استقبال گسترده‌ای مواجه خواهد شد اما دولت با چالش‌هایی روبه‌رو است زیرا اکثریت مردم ترکیه پس از چهار دهه خونریزی، نسبت به اوجالان و پ.ک.ک دشمنی دارند و بسیاری با مذاکرات صلح مخالف هستند.
مهمت ناجی آرمغان، که در بخش گردشگری در استانبول فعالیت می‌کند، گفت: «من قطعاً از این موضوع حمایت نمی‌کنم. من مخالف چنین مذاکره یا گفتگوهایی هستم. این را بی‌احترامی به شهدای ما [سربازان] و خانواده‌هایشان می‌دانم.»
منبع: رویترز
نظر شما